Det er gledeleg nok truleg fleire og fleire lyngheier som er i god hevd langs med kysten, men problemet er at resten av dei forfell stadig meir, og totalen vert soleis negativt. Om du er ein av dei som fortsatt ikkje har kome igong, bør du lese vidare.
Tapet av denne naturtypa skjer i
rekordfart. Løysinga er kombinasjonen av brenning og beiting. Men sjølv om det
blir prata om viktigheita av å brenne lyng, sit dei fleste som kan gjere noko på
gjerdet. Det er kanskje ikkje rart. Å sette fyr på store områder med brennbart
materiale, gjerne utan erfaring eller kompetanse, er ikkje utan risiko. Ein
tenkjer over alt som kan gå gale. Og det er no viktig det, men tenkjer ein på
at det er minst like mykje som kan gå gale om ein ikkje brenn?
Gammal lyng: den til høgre for midten er daud, og vil snart berre stå att som stilk, slik som til venstre for midten |
Ei gammal og forfalla lynghei er svært sårbar. Både for
tørke, frost, skadedyr, villbrann og ikkje minst utarming. Med eit meir
ekstremt klima, er viktigheita av lyngbrenning endå viktigare. Ei frisk og
frodig lynghei toler det meste. Den er også langt mindre brannfarleg enn ei gammal
hei med høg og tett lyng, der mange av plantene er tørkeskada eller døyande.
Dette er kjent materie for mange, men visste du at det for kan bli for seint å
svi? Dette er eit problemstilling ein står ovanfor i områder der ein beiter
utan å brenne. Røsslyngen, som ofte er i dårleg stand etter årevis utan beiting
eller brenning, vil etter nokre år med beiting ofte stå igjen med mykje stilk
og lite anna, gjerne med eit tett moselag i botnen. Når lyngen har kome til
dette stadiet, er det nesten uråd å brenne, då det er for lite brennbart
materiale til å få opp temperaturen til å brenne stilk og kanskje aller viktigast,
moselaget som hindrar nyskota å sleppe igjennom. Når det har kome so langt, kan
det vere at beitet må kvile, kanskje i fleire år. Det seier seg sjølv at å kome
i denne situasjonen er dårleg for både kystlyngheia, men også deg som har dyr
der.
Nyspiring etter brenning på Uksnøya |
Ei frodig lynghei er ein føresetnad for god utedrift. Lave
lammevekter og lammetal kan ofte skuldast lyngheier i dårleg hevd. Då er det
lurt å kome i gong før det er for seint. Start planlegginga i dag. Kontakt
andre med erfaring rundt deg, og få hjelp til planlegging og gjennomføring.
Norsk Villsaulag har lyngbrenning som eit viktig satsingsområde, og har fleire
stader arrangert kurs med både teoretisk og praktisk innhald. Lyngbrenning er
spennandes og sosialt, men framfor alt eit kjempeviktig tiltak for å sikre gode
beiter. Det er også råd å samarbeide med lokalt brannvesen. Fleire stader er
det opna for at SMIL-midlar kan nyttast til å lønne brannvesenet, slik at dei
kan bidra.
Mons Kvamme i Lyngheisenteret har skreve mykje om lyngbrenning. Ta gjerne eit google-søk. Ta gjerne ein kik på kva vi har
gjort på Uksnøya. Klikk her for å lese.
Og hugs, brenn i tide – det kan bli for seint å svi! Lukke
til!